А. С. Пушкин – Казанның күренекле кунагы
Чыганак: http://rt-online.ru/v-dozhdlivyj-den-poklonilis-solntsu/
«Рус теле һәм рус әдәбияты күпчелегебез өчен Пушкин исеме белән бәйле. Кечкенәдән рус халкы әдәп-әхлагын сеңдереп, ул аны иҗатында тасвирлады һәм бөтен дөньяга танытты. Пушкин мирасы - дөнья әдәбияты һәм бөтен рус халкы байлыгы».
Рөстәм Миңнеханов, Татарстан Республикасы Президенты
Чыганак: http://president.tatar.ru/tat/index.htm/news/1218159.htm
Бөек рус шагыйре А. С. Пушкин белән бәйле урыннар илебездә байтак. Ул Казанда да бар. Бөек шагыйрьнең эзләрен чал Казан һаман кадерләп саклый. Ул тукталган йортка истәлек тактасы куелган. Муса Җәлил исемендәге Татар дәүләт опера һәм балет академия театры бинасы янына һәйкәл урнаштырылган. Казан шәһәренең үзәк урамнарының берсе шагыйрь исемен йөртә.
Александр Сергеевич Пушкин Казанга 1833 елның 4 сентябрендә килә. Ул Россия шәһәрләре буйлап сәяхәт итеп, Пугачев бунты тарихы турында материаллар җыя. Күренекле шагыйрь шул уңайдан Казан шәһәрендә дә туктала. Биредә ул 2 тәүлек һәм 7 сәгать була.
«Бу якка юкка гына бармадым», − дип яза Пушкин хатынына хатында Казанга килүе турында. Сәфәр вакытында җыелган материаллар «Пугачев тарихы» («История Пугачева») әсәрен, шулай ук «Капитан кызы» («Капитанская дочка») романын иҗат иткәндә кулланыла.
Халык каһарманы Емельян Пугачевның шәхесе А. С. Пушкинны Михайловскийда үткәргән чорыннан ук кызыксындыра. Казанга килүе Пушкинга Пугачев бунты тарихына яңача карарга ярдәм итә.
Пушкинның татар әдәбиятын үстерүгә, ул вакытта Казанда яшәгән рус шагыйрьләре иҗатына йогынтысы һичшиксез. Рус әдәбияты, А.С. Пушкин әсәрләре белән тирәнтен танышу Габдулла Тукай иҗатында да зур роль уйный. Ул шигырьләрендә Лермонтов белән Пушкинны үзенең остазлары дип атый.
А. С. Пушкинның Казанда булуы турында дөреслеккә туры килә торган чыганаклар аз сакланган. Казан шагыйрәсе Александра Андреевна Фуксның А. С. Пушкин турындагы истәлеге төп һәм ышанычлы чыганак булып тора.
«Пушкин − Казанның күренекле кунагы» тематик белешмәлеге бөек шагыйрьнең тууына 220 ел тулуны истә тотып төзелде. Чыганаклар сайлап алып бирелде. Төп игътибар А. С. Пушкинның Казан шәһәрендә булуына һәм бөек шагыйрь турында биредә хәтер саклауга юнәлтелде. Белешмәлектә шагыйрь турында белешмә материаллар, методик-кулланма һәм видеоматериаллар, А. С. Пушкинның Казанда булуын яктырткан мәгълүмати чыганаклар урнаштырылды. Казанда һәм Татарстанның башка төбәкләрендә бөек рус шагыйрен искә алып уздырылган чаралар, А. С. Пушкинга багышланган музей экспозицияләре хакында мәгълүматлар тупланды.
«Библиография» бүлегендә А. С. Пушкинның ТР Милли китапханәсендә булган татар телендә дөнья күргән басмалары исемлеге, вакытлы матбугат битләрендә басылып чыккан әсәрләре исемлеге; А. С. Пушкинның Казанда булуын яктырткан мәгълүмати чыганаклар исемлеге китерелде. Бу теманы яктырткан Интернеттагы сайтларга сылтамалар китерелде. Белешмәлек татар һәм рус телләрендә төзелде.
Рус теле көнен һәм А. С. Пушкинның тууына 225 ел тулуны бәйрәм итү уңаеннан әлеге белешмәлек тулыландырылды. Бөек шагыйрьнең тууына 225 ел тулу уңаеннан уздырылган чаралар турындагы материаллар аерым бүлеккә урнаштырылды. «Библиография» бүлеге соңгы 5 ел эчендә дөнья күргән чыганаклар белән баетылды.
Белешмә материаллар
Пушкин һәм татар дөньясы
- Габдулла Тукай. «Бер татар шагыйренең сүзләре»
- Габдулла Тукай. «Мәхәббәт»
- Нәҗми Кави. Пушкин һәм татар әдәбияты
- Пушкин белән Тукай – ике йолдыз
- Пушкин һәм Тукай
- Пушкин шигырьләренең татарчага тәрҗемәсе
- Пушкинда Коръән аһәңе
А. С. Пушкин һәм Татарстан
- Авыл китапаханәләрендә Пушкин көне
- Акция «Пушкинны бергә укыйбыз»
- Әгерҗедә Пушкин иҗатына багышланган бәйге узды
- Районыбыз китапханәләрендә А. С. Пушкиннның туган көнен билгеләп үттеләр
- Шигърият сәгате «Пушкин әкиятләре»
А. С. Пушкин һәм Казан
- А. С. Пушкинны яд итү
- Александр Сергеевич Пушкин Казанда
- Казанда Александр Пушкин һәйкәле каршында тантаналы митинг узды
- Казанда бөек рус шагыйре Александр Пушкин һәйкәленә чәчәкләр салдылар
- Казанда Пушкин шигърияте бәйрәме узды
- Казанда Рус теле көне һәм А.С.Пушкинның туган көнен бәйрәм итәләр
- Казанда Тукай, Пушкин әсәрләре яңгырады
- Пушкин урамы (Казан)
- Пушкин фестивалендә
- Рөстәм Миңнеханов: Рус теле заманында Россиядәге милли телләрнең үсешенә тәэсир ясаган
- Рус теле һәм бөек рус шагыйре А.С. Пушкинның туган көне уңаеннан Казанда бәйрәм чаралары узачак
А. С. Пушкинның Казанда булуын яктырткан мәгълүмати чыганаклар
- Пушкин Казанда - А. Фукс язмалары
- Пушкин Казанда кайларда булган?
- Пушкин белән очрашу
- «Татарстан-Яңа гасыр» каналында - Пушкинның Казанда булуы турындагы фильм премьерасы. «Кибитка Пушкина» дип аталган документаль фильмны «Панорама-телефильм» иҗат берләшмәсе әзерләгән
Видеоматериаллар
- Р. Вәлиев Тукайның Пушкинга багышланган шигырен укый
- Пушкин туган көн
- Пушкин турында беләсезме? (сораштыру)
А. С. Пушкинга багышланган музей экспозицияләре
- Е.А. Боратынский музеенда «Пушкин һәм Казан: Россия музейларында Казан коллекциясе» күргәзмәсе ачыла
А. С. Пушкинга багышланган методик һәм күрсәтмә материаллар
- А. С. Пушкин һәм Г. Тукай. «Кышкы кич» шигырьләре: презентация
- «Тукай белән Пушкин янәшә»: класстан тыш чара
- Тукай һәм Пушкин иҗатында аваздашлык
Библиография
- А. С. Пушкин әсәрләре ТР Милли китапханәсендә
- А. С. Пушкинга багышланган һәм аның Казанда булуын яктырткан мәгълүмати чыганаклар
Соңгы яңарту: 2024 елның 27 июне, 12:56