Шәриф Камал. Биобиблиографик белешмәлек
.jpg)
Чыганак: https://dzen.ru/a/YjRP2YJqbAJ0zHQH
2024 нче елда татар әдәбияты классикасының күренекле әдипләреннән берсе Шәриф Камалның (Шәриф Камалетдин улы Байгилдиев (1884-1942) тууына 140 ел тулды. «Татарстан Республикасының күренекле мәдәният һәм сәнгать эшлеклеләре» сериясеннән чираттагы электрон биобиблиографик белешмәлек әлеге истәлекле дата уңаеннан төзелде.
Шәриф Камал – үзенең бөтен иҗади таланты һәм иҗтимагый эшчәнлеге белән татар халкының рухи үсешенә армый-талмый хезмәт иткән язучыларның берсе. Татар әдәбияты тарихында Шәриф Камал иң башлап кыска хикәя-новеллалар остасы буларак танылган каләм иясе.
Шәриф Камал егерменче гасыр башларында ук иҗат белән шөгыльләнә башлый. 1906 елда яшь егетнең «Сада» («Аваз») исемле тәүге шигырьләр җыентыгы дөнья күрә. Күренекле каләм иясе 1909 елда проза жанрындагы беренче әсәрен – «Уяну» исемле хикәясен яза һәм ул Оренбургта чыга торган «Шура» журналында басылып чыга. 1910 елда Ш. Камал гаиләсе белән Оренбургка күчеп килә һәм шул елдан башлап Октябрь инкыйлабына чаклы «Шура» журналы һәм «Вакыт» газетасы нәшриятында әүвәл хисапчы, ә соңга таба редакциянең әдәби хезмәткәре булып эшли. Оренбург Шәриф Камалның иҗаты чәчәк аткан урын була. Нәкъ менә биредә ул үзенең башлангыч чор иҗатының таҗы саналган «Акчарлаклар» әсәрен яза, «Хаҗи әфәнде өйләнә» пьесасын, утыздан артык хикәя, дистәләрчә фельетон һәм мәкалә иҗат итә.
1925 елда Шәриф Камал Казанга күченеп килә. «Кызыл Татарстан» газетасында, «Совет әдәбияты» журналында эшли. Биредә ул «Таң атканда», «Козгыннар оясында», «Таулар», «Томан артында», «Матур туганда» кебек татар әдәбиятының классик фондын тәшкил иткән әсәрләрен яза.
1934 елда Шәриф Камал СССР Язучылар союзы сафларына алына.
Әдәбият өлкәсендәге хезмәтләре өчен ул 1940 елда Ленин ордены белән бүләкләнә, аңа шулай ук «Татарстанның атказанган сәнгать эшлеклесе» дигән мактаулы исем бирелә.
Тәкъдим ителә торган белешмәлектә язучының тәрҗемәи хәле, тормышы һәм иҗаты турында материаллар, әсәрләре, аның турындагы видеоязмалар, фотосурәтләр (фотоархив), методик материаллар тупланды. «Библиография» бүлегендә әдипнең басылып чыккан әсәрләре исемлеге, аның тормышы һәм иҗаты хакындагы чыганаклар урын алды. Белешмәлек рус һәм татар телләрендә төзелде.
Тәрҗемәи хәле
- Википедия
- РУВИКИ
- TATARICA. Татар энциклопедиясе
- Татар драматурглары: биобиблиографик белешмәлек
- Татарстант Республикасы язучылар берлеге
Тормышы һәм иҗаты турында
- Җамал Вәлиди Шәриф Камалның хикәяләре турында
- Д.Ф. Заһидуллина. Шәриф Камал: яшәү моңын сурәтләү
- Матур туганда, яки уйчан кеше. Кече ватан патриотлары
- Хәсән Хәйри. Акчарлаклар очканда… (Шәриф Камал)
- Шәриф Камал – драматург
- Шәриф Камал турында фактлар
- Шәриф Камал: фәнни-популяр җыентык
- «Шәриф Камал – «кызыл» язучымы»? Галимнәр язучы иҗатын кызыклы итү турында фикер алышты
- Шәриф Камалның гаиләсе турында
- Шәриф Камал иҗаты
Фотоархив
- https://kamala.tatmuseum.ru/events/sh%D3%99rif-kamalny%D2%A3-gail%D3%99se-turynda/
- https://intertat.tatar/news/sarif-kamal-kyzyl-yazucymy-galimnar-yazucy-iatyn-kyzykly-itu-turynda-fiker-alysty-5864719
- https://bf-tatneft.ru/fond/documents/books/Шариф_Камал_Текст_Сайт.pdf
- https://kamala.tatmuseum.ru/events/sh%D3%99rif-kamal-dramaturg/
- https://realnoevremya.ru/articles/296797-vyshel-sbornik-publichnyh-i-lichnyh-materialov-sharifa-kamala
- https://madanizhomga.ru/news/v-respublike/tatar-kitaby-iortynda-sarif-kamalnyn-sada-sigyrlar-yentygyn-kursattelar
- https://protatarstan.ru/news/patriot_tat/sharif-kamal
- https://kazanutlary.ru/news/yubilejlar/sarif-kamalnyn-tuuyna-140-el
Шәриф Камал әсәрләре
- Буранда
- Курай тавышы
- Шәриф Камал шигырьләре
- Айлар җыелышы. Шәриф Камал хикәясе
- Шәриф Камал: фәнни-популяр җыентык
- Камал Шәриф. Акчарлаклар. Повесть. Казан. "Яңалиф" нәшрияте йорты - 2002 ел
Татар китабы йорты (Татар әдәбияты тарихы музее һәм Шәриф Камал мемориаль фатиры)
- Татар әдәбияты тарихы музее һәм Шәриф Камал мемориаль фатиры
- Без белмәгән Камал. Татар китабы йорты проектлары турында сөйләделәр
- Казан үзәгендә – «Татар китабы йорты»
- Казанда Татар әдәбияты тарихы музее һәм Шәриф Камал мемориаль фатиры ачыла
- «Татар китабы йорты» – үзе музей, үзе театр һәм үзе мәктәп. Чиратта нәрсә?
- Татар китабы йорты хәзинәләре. Казанда озакка сузылган яңартып кору эшләреннән соң Татар әдәбияты музее һәм Шәриф Камал мемориаль фатиры, башкача әйтсәк, Татар китабы йорты җәмәгатьчелеккә ишекләрен ачты
- Татар китабы йортында Шәриф Камалның «Сада» шигырьләр җыентыгын күрсәттеләр
- Шәриф Камал йортында кунакта
- Шәриф Камал музее нинди серләр саклый?
Шәриф Камал исемендәге әдәби премия
Шәриф Камал турында мәгълүмати чыганаклар
- Айдар Шәйхин: Шәриф Камал – даһи язучы, аның әсәрләре актуальлеген югалтмый
- Ә.М. Закирҗанов. Шәриф Камал турында яңа китап (Шәриф Камал: фәнни-популяр җыентык / төз.: А.Р. Шәйхин, Г.Р. Җиһангирова. Казан: Җыен, 2023. 416 б. («Шәхесләребез» сериясе)
- Шәриф Камал турында фәнни-популяр китап чыкты
- Шәриф Камалның тууына – 140 ел
- Шәриф Камалның 140 еллыгына багышланган «140 мизгел» дип исемләнгән күргәзмә эшли башлады
- Язучы мирасын барлап...Татар әдәбиятының күренекле вәкиле, классик язучы һәм драматург Шәриф Камалның тууына быел 140 ел тула
Видеоматериаллар
- Шәриф Камал
- Классика тарихы / Шәриф Камал. «Акчарлаклар»
- Шәриф Камал премиясе. Татарлар 18.02.2021
- Шәриф Камал исемендәге әдәби премиягә багышланган матбугат конференциясе
Шәриф Камал иҗатына багышланган методик материаллар
- Татар теле һәм әдәбияты дәресләрендә Ш. Камал әсәрләрен куллануның актуальлеге
- Ш. Камал «Акчарлаклар»
- Ш. Камал. «Буранда» хикәясе: 8 класс өчен дәреснең план-конспекты
- Шәриф Камал иҗатының идея-эстетик кыйммәте: дәрес үрнәге
Библиография
Соңгы яңарту: 2024 елның 12 декабре, 12:57